FAQ

Duchowieństwo Kościoła katolickiego wobec polskich zrywów niepodległościowych w XIX wieku – przypadek Ludwika Łętowskiego (1786–1868)

Data publikacji: 2024

Prace Historyczne, 2024, Numer 151 (1), s. 205-218

https://doi.org/10.4467/20844069PH.24.014.20413

Autorzy

Andrzej Synowiec
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-3654-2007 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Duchowieństwo Kościoła katolickiego wobec polskich zrywów niepodległościowych w XIX wieku – przypadek Ludwika Łętowskiego (1786–1868)

Abstrakt

The aim of this article is to showcase the complex problem of the attitude of Catholic Church, and specifically its clergy, to the Polish uprisings in the 19th century. Ludwik Łętowski was a member of the Senate of the Republic of Cracow, who first strongly supported the November Uprising – this “historical mission of Poles,” – and then, as an auxiliary bishop of Cracow, strongly opposed the Cracow Uprising, which he called a “comic brawl.” Łętowski also criticized the January Uprising. It is difficult to unequivocally assess the attitude of the Catholic Church to the Polish national uprisings. It can certainly be said that the clergy in the Polish lands were involved in great national events and tried not to stand aside. Łętowski was a man of paradoxes, which was also reflected in his attitude to Polish uprisings in the 19th century. The attitude of the Polish clergy and its role in the 19th-century struggles for independence have not yet been exhaustively discussed in historiography, and the example of Łętowski does not allow to make simple generalizations.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, WT I 26 Biblioteka Książąt Czartoryskich, rkp. 5303

Biblioteka PAN w Krakowie, rkp. 2408, rkp. 2411

Biblioteka Jagiellońska, rkp. 5040

Źródła drukowane

Bartel W.M., Materiały źródłowe do sprawy biskupa Ludwika Łętowskiego z lat 1847–1848, „Nasza Przeszłość” 1971, t. 36, s. 231–259.

Girtler K, Opowiadania, t. 2, Kraków 1971.

Hechel F., Człowiek nauki taki, jakim był, t. II: W Wolnym Mieście Krakowie 1834–1846, Kraków 1939.

Kopff W., Wspomnienia z ostatnich lat Rzeczypospolitej Krakowskiej, Kraków 1906.

Łętowski L., Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich, t. 3: Prałaci i kanonicy krakowscy, Kraków 1852.

Łętowski L., Miscellanea, t. 1, Kraków 1866.

Łętowski L., O sprawie narodu polskiego, Warszawa 1831.

Łętowski L., Wspomnienia pamiętnikarskie, Wrocław 1956.

Opracowania

Barańska A., Kościół i przemiany religijności w historii Polski XIX wieku [w:] Historie Polski w XIX wieku, t. 4: Narody, wyznania, emigracje, porównania, red. A. Nowak, Warszawa 2015, s. 8–61.

Barańska A., Między Warszawą, Petersburgiem i Rzymem. Kościół a państwo w dobie Królestwa Polskiego, Lublin 2008.

Barycz H., Łętowski Ludwik [w:] PSB, t. XVIII/1, z. 76, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973, s. 361–364.

Barycz H., Ludwik Łętowski. Ekscentryczny książę Kościoła [w:] idem, Wśród gawędziarzy, pamiętnikarzy i uczonych galicyjskich. Studia i sylwety z życia umysłowego Galicji XIX w. t. 1, Kraków 1963, s. 117–156.

Barycz H., Ludwik Łętowski jako człowiek i pisarz, „Nasza Przeszłość” 1947, t. 2, s. 147–235.

Beiersdorf O., Kraków wobec powstania listopadowego, Kraków 1981.

Bieniarzówna J., Małecki J., Dzieje Krakowa. T. 3: Kraków w latach 1796–1918, Kraków 1979.

Dębicki L., X. Biskup Łętowski. Według pamiętników pozostałych po nim w rękopisie, Lwów 1873.

Dylągowa H., Duchowieństwo katolickie wobec sprawy narodowej (1764–1864), Lublin 1983.

Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia, t. III, Kraków 1876.

Glemma T., Działalność dobroczynna biskupa Ludwika Łętowskiego, „Caritas” 1949, nr 12, s. 354–359.

Jabłońska-Deptuła E., Katolicyzm wobec sprawy polskiej (1830–1863), „W Drodze” 1978, nr 11, s. 52–60.

Kasparek N, Korpus gen. Dwernickiego i powstańcy z Podola w granicach Austrii (kwiecień – maj 1831), „Echa Przeszłości” 2000, nr 1, s. 73–103.

Kącki F., Marian Żychowski, Rok 1846 w Rzeczypospolitej Krakowskiej i Galicji, Warszawa 1956, ss. 366 [rec.], „Collectanea Theologica” 1956, nr 27, s. 152–161.

Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1972.

Kracik J., Duchowieństwo Wolnego Miasta Krakowa i Galicji wobec powstania listopadowego, „Roczniki Humanistyczne” 1980, t. 28, z. 2, s. 159–175.

Kumor B., Ustrój i organizacja Kościoła Polskiego w okresie niewoli narodowej (1772–1918), Kraków 1980.

Lewandowska D., Udział duchowieństwa z Królestwa Polskiego w powstaniu styczniowym oraz represje popowstaniowe w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych – zarys zagadnienia, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2021, nr 28, s. 221–236.

Olszewski D., Stan i perspektywy badań nad religijnością XIX i początku XX wieku, „Nasza Przeszłość” 1983, t. 59, s. 5–68.

Pankowicz A., Kościół krakowski w cieniu polityki europejskiej końca XVIII i pierwszej połowy XIX w. [w:] Kościół krakowski w życiu państwa polskiego, red. A. Pankowicz, Kraków 2002, s. 113–122.

Pawłowski B., Przyczynki do polityki austriackiej w czasie trwania powstania polskiego w r. 1831. II. Dwernicki w Austrii, „Kwartalnik Historyczny” 1911, R. XXV, s. 197–227.

Skarbek J., Wkład materialny duchowieństwa rzymskokatolickiego w powstaniu listopadowym 1830–1831 roku, „Roczniki Humanistyczne” 1980, t. 28, z. 2, s. 105–128.

Skarbek J., Ziółek J., Pomoc materialna duchowieństwa rzymskokatolickiego dla powstania listopadowego 1830–1831, „Studia Płockie” 1974, t. 2, s. 242 –274.

Stetkiewicz S., Rzeczpospolita Krakowska w dobie powstania listopadowego, Kraków 2012.

Synowiec A., Patriotyczny rys kościoła polskiego – powstanie listopadowe w świetle enuncjacji biskupa Karola Sariusza Skórkowskiego [w:] Wokół powstania listopadowego. Zbiór studiów, red. H. Chudzio, J. Pezda, Kraków 2014, s. 240–253.

Szczerba A., Duchowieństwo krakowskie w latach 1795–1918, Warszawa 2017.

Szwed R.W., Działalność społeczna i polityczna biskupa krakowskiego Karola Skórkowskiego, Częstochowa 2003.

Tyrowicz M., Kraków od Wiosny Ludów do Nocy Styczniowej 1848–1864 [w:] Szkice z dziejów Krakowa od czasów najdawniejszych do pierwszej wojny światowej, red. J. Bieniarzówna, Kraków 1968, s. 311–354.

Urban J., Krakowska Kapituła Katedralna wobec kwestii narodowej (1795–1918) [w:] Kościół krakowski w życiu państwa i narodu polskiego, red. A. Pankowicz, Kraków 2002, s. 175–190.

Zgórniak M., Wielka historia Polski, t. 7: Polska w czasie walk o niepodległość (1815–1864), Kraków 2001.

Ziejka F., Krótka opowieść o biskupie, który był żołnierzem, a chciał być poetą [w:] Różne głosy. Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia, red. D. Wojda, M. Heydel, A. Hejmej, Kraków 2013, s. 239–251.

Zieliński Z., Kościół i naród w niewoli, Lublin 1995.

Ziółek J., Patriotyczna postawa duchowieństwa w czasie powstania 1830–1831, „Roczniki Humanistyczne” 1980, t. XXVIII, z. 2, s. 79–103.

Ziółek J., Udział duchowieństwa w powstaniu listopadowym, „Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego” 1977, t. 19, Humanistyka I, s. 3–9.

Żaliński H., W przededniu powstania. Styczeń–luty 1846 [w:] Rok 1846 w Galicji. Ludzie, wydarzenia, tradycje. Zbiór studiów, Kraków 1997, s. 6–21.

Żywczyński M., Geneza i następstwa encykliki Cum Primum z 9 VI 1932 r. Watykan i sprawa polska w latach 1830–1837, Warszawa 1935.

Żywczyński M., Kościół i duchowieństwo w powstaniu styczniowym (stan badań w zarysie), „Przegląd Historyczny” 1937–1938, z. 2, s. 512–525.

Żywczyński M., Koźmian Józef Stefan [w:] PSB, t. XV/1, z. 64, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 55–56.

Żywczyński M., Początek rządów X. Ludwika Łętowskiego w diecezji krakowskiej, „Przegląd Historyczny” 1937–1938, z. 1, s. 134–144.

Żywczyński M., Watykan wobec powstania listopadowego, Kraków 1995.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2024, Numer 151 (1), s. 205-218

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Duchowieństwo Kościoła katolickiego wobec polskich zrywów niepodległościowych w XIX wieku – przypadek Ludwika Łętowskiego (1786–1868)
Angielski: Attitude of the clergy of Catholic Church to the Polish uprisings in the 19th century – the casestudy of Ludwik Łętowski (1786–1868)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-3654-2007

Andrzej Synowiec
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-3654-2007 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska

Publikacja: 2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Andrzej Synowiec (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Dr hab. Andrzej Synowiec, prof. UJ – pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zainteresowania naukowe: historia społeczna i gospodarcza XIX i XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu tytoniowego na ziemiach polskich.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski